Một đêm với nghề đồ tể

(Cadn.com.vn) - “Đồ tể” là từ dùng để chỉ nghề của những người thường xuyên mổ lợn, trâu hoặc bò. Sau 3 tối liền “mục kích” các lò mổ ở TP Huế, cảm giác tởm rợn và tâm sự của những người nhập nghề cứ xen kẽ, khiến tôi ko thể nghiêng hẳn về mặt mày nào...

Đêm lò mổ

Đêm vừa chuyển khắc thanh lịch ngày mới, cũng là lúc tôi tìm đến lò mổ ở đường Nguyễn Lộ Trạch (Huế). Vì còn sớm, ko đến giờ “vào ca” nên ở lò mổ này chỉ có lèo tèo thân phụ, bốn người đàn ông gân guốc. Thấy người lạ đến họ vẫn thản nhiên làm công việc như mọi ngày của mình: người nhen lửa nấu nước, kẻ mài dao, người thì xịt nước tắm cho tới những chú lợn sắp được “hóa kiếp”... Chừng một tiếng đồng hồ sau thời điểm củi bén, nước sôi thì một chú lợn béo nục được kéo ghì ngược rời khỏi bàn mổ. Vì nách đã bị cây thép mười có móc nhọn ngoắc rí vào, nên chú lợn ấy chỉ biết miễn cưỡng chuồn từng bước ì ạch bám theo chân người cầm thanh thép. Trong chuồng, những con cái lợn còn lại nhốn nháo, kêu eng éc.

Chưa đầy mười phút, trước mắt tôi hiện rời khỏi cảnh giết mổ rợn người. Ba người đàn ông tay nổi vằn, nổi vện nắm chặt lấy bốn chân rồi vật hích chú lợn đến 50kg lên bàn mổ. Sau đó người ghì nhị chân trước, kẻ níu chân sau thật chặt để bác đồ tể khác tay trái ghì chặt mõm đẩy ngửa tháo lui sau, tay phải thọc mũi dao nhọn hoắc, sắc lẻm vào... Mươi phút sau, một chú lợn khác được thể hiện bàn giết mổ... Cứ thế, tiếng gào rống thê thiết của lợn xé nát tối sầm uất, những đồ tể cứ lặng thông thốc, tay dao, tay móc thép hì hụi làm nốt công việc của mình: lấy huyết, trụng lợn, cạo lông, rời khỏi khổ, phân loại...

Lò mổ bên trên được phân tách làm 2 dù, cách ly nhau bằng bức tường cao hơn nữa một mét. Mé này mổ lợn còn mặt mày cơ mổ bò. Cách mổ bò mặt mày cạnh cũng khác hẳn: Nếu mổ lợn sử dụng 3 người, thì mổ bò cần 2 người. Khi đã dắt bò rời khỏi vị trí mổ, người tớ dùng búa tạ nện hết sức xuống đầu chú bò cơ. Sau 2 búa giáng trời, chú bò đen sì đồ sộ cao khuỵu nhị chân trước và ngã kềnh nằm rệp xuống nền... Cứ thế, tang tảng sáng những đồ tể mới kết thúc công việc.

Anh H. cùng người dùng nhập cơ sở giết mổ lợn.

Đồ tể kể về nghề đồ tể

Lợn 46 con cái, bò 3 con cái, những đồ tể nghỉ tay, nhường chỗ cho tới chủ lò phân phối thịt lợn, thịt bò cho tới các mối quen thuộc. Tôi mời họ vào ca-fé mở sớm ngay lập tức trước cổng để tiện chuyện trò. Anh H. (50 tuổi, trú P.. Vỹ Dạ) có tuổi nghề... 26 năm giết mổ, cho tới biết: “Tôi làm nghề này lúc 24 tuổi đến ni đã được 26 năm nhập nghề. Mỗi tối như vậy, tui tự tay giết mổ khoảng từ 40-50 con cái lợn. Lúc đầu làm nghề này cũng tương đối sợ, tuy nhiên làm miết rồi cũng quen”. Điểm giọng bằng một ngụm nước trà, anh nói tiếp tuy nhiên tầm mắt vẫn buông chuồn đâu: “Nhiều lúc cũng muốn bỏ nghề lắm. Nhưng giờ bỏ nghề này thì ko biết làm việc chi. Vì cơm trắng áo cho tới vợ con cái cả, chứ giờ mà nghỉ một, nhị ngày là đói như chơi”.

Những người làm nghề này như anh H. thì mỗi tối được chủ trả tiền công 150 nghìn đồng. Ai thạo nghề, biết “ ăn chùng, xẻ lén” thì một tối thu nhập có khi đến 200 đến 300 nghìn đồng. Anh K.(46 tuổi, trú P.. Xuân Phú), gương mặt sạm như ngả bùn, chua chát: “Nhiều thằng làm ở phía trên, ngày ngủ gặp ác mộng khiếp quá, tỉnh dậy một, nhị nhất quyết bỏ nghề. Chừ bọn hắn chuyển thanh lịch chạy xích lô, xe cộ thồ...” .

Theo anh K. riêng rẽ ở TP Huế có tất cả 3 lò mổ lớn nhỏ, một ở P.. Hương Sơ, nhị là ở Bãi Dâu và thứ 3 là ở Xuân Phú. 3 lò mổ này có đến gần đôi mươi người hành nghề đồ tể. “Những người làm nghề này nhiều số là ko có nghề nghiệp ổn định. Lúc đầu bảo làm cho tới vui mừng, khi nào có việc khác sẽ bỏ nghề, tuy nhiên rồi làm quen thuộc nên làm luôn luôn... ko dễ dứt nghề được”, anh K. trầm dìm, rồi kết luận: “Mình ko làm người khác cũng làm, mâm cơm trắng còn thịt heo thì nghề này còn tồn tại. Cũng là nghề cả thôi. Giết mổ bằng máy móc hoặc bằng tay cũng là sát sinh. Ai cũng sợ sát sinh thì ai giết heo, bò để người khác mua sắm bán, sử dụng?”.

Trời tảng sáng, tiếng dao thớt lốc cốc, leng reng của các bà hàng thịt khua rộn lên. Chúng tôi đứng dậy từ giã nhau rời khỏi về. Nhóm đồ tể thì bảo về dưỡng sức cho tới đợt làm tết, dự báo sẽ tăng nguồn cung lên gấp bảy, gấp chín lần. Còn tôi, tôi phải về ngủ, cho tới đến... nửa tối ngày tiếp theo mới lò mò thức dậy ngồi vào bàn viết...

Hướng Hóa